(Dili) Mudansa – Ministru Transporte Komunikasaun (MTK) Eng. Miguel Marques Gonçalves Manetelo afirma, kabu-sub-mariñu ka fibra optika sei to’o iha Timor-Leste iha fulan Jullu tinan ne’e ho kabasidade 27 terabyte kompara ho total populasaun 1.3 ka 1.4 millaun ne’e grante internet sei la failla tan.
Problema Internet ne’ebé sempre sai kestionavél hosi konsumudóres Timoroan kabé ho operadór tolu (3) iha Timor-Leste.
“Ha’u atu informa de’it ita nia oporadór tolu (3) mak hanesan Timor-Telekom, Telekomcel no Telemor sira nia kapasidade ki’ik, maibé lós duni se de’it atu turista mak tama ita nia rain, sira sempre preokupa Internet ka komúnikasaun ne’e, ohin ha’u mós hatete katak investór sira mai iha ne’e konektividade bá iha internet sira, dalan ida atu resolve ne’e mak investimentu bá iha kabu sub-mariñu maibé mós iha dalan seluk ne’ebé mak la’ós ita nia Estadu mak esforsu, maibé iha setór privadu sira.” Dehan Ministru Transporte Komúnikasaun Eng. Miguel Marques Gonçalves Manetelo ba jornalista sira iha enkontru meet the press ne’ebé organiza hosi SEKOMS foin lalais ne’e iha Palasiu Governu.
Governante ne’e salienta, iha Timor popúlasaun hamutuk 1.3 ka 1.4 millaun ho kapasidade ne’ebé fornese hosi kabu su-mariñu ka fibra optika to’o 27 tera byte (TB) la’os gigabyte (GB) tanba ne’e garante internet sei laiha tan problema.
“Ha’u hanoin tinan-tinan ita sempre iha problema bá liña internet maibé iha tinan 2025, ha’u temi 2025 tanbá 2024 bá iha nia prosesu instalasaun ka konstrusaun la’o, amibé iha 2025 ita bele utiliza ona. Ida ne’e hanesan esforsu ida husi ha’u, maibé buat hotu ne’e depende bá iha prosesu instalasaun,” Nia subliña
Entertantu, Iha loron 27 fulan Janeiru foin lalais ne’e kabu sub-mariñu tula ona ba Ró no dau-daun ne’e Ró iha ona Maroco, maibé depende ba klima.
“Molok tama iha fulan Jullu konstrusaun bá fatin Bebonuk ne’e tenki termina molok Ró ne’e to’o iha ne’e atu nune’e konek iha ne’e bele to’o ba parte tasi mane nian tanba ne’e ita hotu tenki pasensia, problema internet agora ne’e ha’u hanesan informa de’it katak ita nia operadór tolu Timor-Telekom, Telemor, Telekomcel sira mós iha Loading kapasidade ne’ebé Kiik, maibé Telekomsel ne’e boot iha “Giga Bite” (GB) Telemor iha 6 ka 7 “Giga Bite” Timor Telekom ne’e mak ki’ik.”Ministru Miquel akresenta.
Nune’e iha Autóridade Nasionál Komunikasun (ANC sigla Portugéz) ezistensia mak regula no kontrola nia iha Admistradór hodi reprezenta ema ne’ebé mak lolos sei aprezenta iha reuniaun ANC nian hodi ANC bele bolu ema sira ne’ebé fornese Internet bá povu ne’e mós pelu-menus la’os dehan hakarak lalais liu.
“Tanbá ne’e ezemplu, Governu ka Estadu hola gigabyte ida hosi Telekomsel inisiativa ikus mai ita selu, maibé la uza Internet ho di’ak. solusaun hanesan Timor oan tenki fiar ba prosesu ida ne’e prosesu ne’e konsenge no la’o ona.” Nia hakotu
Jornalista : Delfina Borges
Editor : Veraka
