(Dili) Mudansa– Ministéiru Joventude Desportu Arte Kultura (MJDAK) Nélio lzaac Sarmento Hatete, liuhosi desisaun konsellu ministru katak hahu hosi loron 10 fulan Abril sei kontinua suspende atividade arte marsiais to’o loron 10 fulan Outubru tanba organizasaun arte marsiais (OAM) sira barak la kontrola sira nia membru iha munisípiu no kuaze iha sentru fórmasaun organizasaun arte marsiais sira la iha dadus ne’ebé apropriadu.
Entertantu iha enkotru ida ohin, Komisaun Organizadora Arte Marsiais (KRAM) reuniaun komunitariu reguladora nia ne’ebé involve Prezidenti konseleiru sub-KRAM kada munisípiu nian. Hala’o reuniaun ne’e atu haree konaba argumentu KRAM nia nune’e mós hato’o infórmasaun ne’ebé kada sub-KRAM halo iha munisípiu relasiona ho arte marsiais.
“Buat ne’ebé ami hetan durante ne’e ita nia organizasaun arte marsiais sira barak la kontrola sira nia organizasaun membru sira iha munisípiu, membru sira to’o iha sentru fórmasaun ne’e kuaze organizasaun arte marsiais sira la iha dadus ne’ebé apropriadu, Entau ho suspensaun fulan 6 ne’e ita hakarak husu arte marsiais sira hakbesik an mai iha (KRAM) no Sub-KRAM sira, nune’e ita haree uluk oraganizasaun ne’e ho di’ak, atu nune’e ita iha Planu ne’ebé di’ak ba treinamentu inklui membru sira ne’ebé sai hanesan pratikante ba arte marsiais. Dalaruma iha sentru treinamentu organizasaun sira la iha dadus katak feto no mane hira mak iha fatin ne’e,” Dehan MJDAK Nelio Isaac Sarmento ba jornalista sira iha salaun MJDAK Dili, 5/04/2024
Governante ne’e mós hateten tan katak, sub-KRAM kada munisípiu ne’e barak liu lidera husi veteranus sira no mós igreija Katoliku sira matu nune’e ajuda komunidade no mós oraganizasaun arte marsiais katak hakribi buat ida violensia ne’e, asegura siguransa no estabilidade ne’ebé di’ak ba nasaun no fó oportunidade ba sidadaun hotu-hotu atu hala’o aktividade buka moris nian.
“Entaun ohin iha ne’e ami partilia infórmasaun katak, governu mós atu kontinua suspende arte marsiais hahú iha dia 10 de Abril to’o iha dia 10 de Outubro durante suspensaun ida ne’e KRAM hamutuk ho sub-KRAM sira iha munisípiu, atu nafatin iha kontaktu oraganizasaun arte marsiais sira nune’e mós atu identifika sira nia organizasaun, tanba organizasaun arte marsiais sira tenki abraje to’o munisípiu identifika sira nia estrutura no mós sira nia membru ne’ebé mak partisipa iha sentru fórmasaun ka treinamentu sira,” Nia Afirma
MJDAK klarifika katak, Arte marsiais involve iha kazu ruma ema ataka malu sempre ko’alia katak ne’e arte marsiais, tanba termu organizasaun la iha kontrola, ne’ebé ohin enkotru ida ne’e KRAM sei iha rezultadu oinsa mak atu responde kontinua suspensaun fulan 6 ne’e ba arte marsiais hodi nune’e mellora liu tan ordenasaun entre KRAM no arte marsiais to’o dezenvolve arte marsiais hanesan oraganizasaun desportivas orienta ba aktividade ne’ebé sei mai iha tinan ida ne’e.
“Prezidenti KRAM no Sub-KRAM sei enkotru regular maxímu liu arte marsiais konaba polítika governu nia, maibé depende ba arte marsiais no depende mós membru arte marsiais ida-idak hatete nia an katak nia arte marsiais depois lakoi despliña iha organizasaun, maibé nia hakarak involve aktidade hotu prejudika nia oraganizasaun, atu kontinua ka la kontinua depende ba arte marsiais, ema ida mak halo tanba nia membru sira entaun prejudika oraganizasaun,” Hakotu MJDAK
Iha fatin hanesan Prezidenti KRAM Octavio Da Conceição hatutan tan katak, KRAM nia papel mak atu rona politiku husi governu Konstituisional ba ezistensia no servisu papel ba komisaun reguladora Arte marsiais ninian.
“Presidente sub-KRAM ho estrutura konseleiru teknika sira halo eskalamasaun sira ba situasaun siguransa jerál ba evolusaun Arte marsiais iha munisípiu ida-idak sei sita hotu nune’e para atu munisípiu ida-idak nia preokupasaun sira relasiona ho evolusaun arte marsiais sira iha kada munisípiu,” Nia Relata
Prezidenti KRAM Hateten tan, KRAM Apresenta relatoriu kona-ba atividade fiskalizasaun ne’ebé mak KRAM hala’o ona ho komandu jeral Policía Nasional Timor-Leste (PNTL) atu nune’e ami bele halo servisu ne’e to’o remata no ikus mak sei fila fali ba sira nia fatin hodi haree orientasaun husi Ministru oinsa atu bele kontinua halo’o servisu.
“Bazeia resolusaun Númeru 45/2023 ne’e sei remata iha loron 10 Abril maibé mós iha Konsellu Ministru (KM) iha loron rua liu ba iha ona desizaun katak sei kontinua suspende atividade pratika arte marsiais iha teritoriu Timor tomak durante fulan 6 ba oin. Tanba ne’e mak importante tebes enkontru ohin rona husi Ministru oinsa mak atu bele halo servisu ba saida mak ami bele kontinua hala’o, ne’e la’ós atu hamenus fila fali ami nia servisu sira ne’ebé Lei Númeru 5/2017 Mak fiskalizasaun dezeminasaun halo ho diretiva sira kontinua servisu sira propriamente, ne’ebé mós tenki halo tuir saida mak lX Governu Konstituisional liliu iha Ministériu lidera, tanba KRAM ne’e Instituisaun governu no governu mak estabelese buat hotu ne’ebé imi hala’o presija iha orientasaun polítika ne’ebé nu’udar matadalan ba ami depois ami halo servisu,” Hakotu Prezidenti KRAM
Entertantu iha enkontru refere marka prejensa husi Estrutura KRAM Nasional no Sub-KRAM husi Municipiu 12 inklui RAEOA no mós prezensa prinsipál husi Exelensia Ministru Juventude Desportu Arte no Kultura.
Jornalista : Gaudencia Belo
Editór : Veraka