SEF MAPPF Komemora Loron Mundial Floresta Oinsa Atu Hasa’e Ekonomia Timor-Leste

banner 120x600

Díli (Manatuto) Balak-Governu Liu husi Sekretariu Estadu Floresta (SEF) no Ministeriu Agrikultor Pekuaria Peskas no Floresta (MAPPF) komemora loron Mundial Floresta nian ho esperitu hodi promove Ai-laran no Ai-han ba futuru ne’ebé di’ak.

 

Tuir Sekretariu Estadu Floresta (SEF) Fernandino Vieira da Costa hateten, Assembleia geral hili ona loron 21 Fulan Marsu nu’udar loron munidal Floresta nia, no atu hasa’e konsiesia gobal Kona ba papel importante Floresta nian ba Timor-Leste nia ekolozia ambiente no ekonomia hodi fó moris ba Timor-Leste.

 

“Tema Mundial ba Floresta Tinan da ne’e ai-laran no ai-han no hatudu ligasaun no esensial entre ai-laran, seguransa ai-han, nutrisaun, no meus substentavel, dehan SEF  Fernandino Vieira da Costa iha Nia diskursus iha salaun Balak Manatuto”,21/03/2025.

 

Nune’e nia haktuir, Floresta ai-laran la’os de’it hanesan ai-hun lubun ida, maibé Floresta mak ekosistema no ai-horis ne’ebé suporta biorversidade, regula situs bee nian, hasa’e rai bokur, no sustenta produtividade agrikola iha Timor-Leste.

 

“Floresta sai ona hanesan fundasaun ba kondisaun moris iha area rural no sidade, fornese ai-han, ai-moruk no ai-sunu ba komunidade sira, maibé ita nia kobertura Floresta nian komesa menus daudaun ona”, Nia relata.

 

SEF hatete, Kobertura Floresta nian tun ba 50% no husi total area Floresta 869 Mill hektares hafoin Tinan barak liu ba no kauza prinsípal husi deflorestasaun mak pratika ai-kultura ne’ebé la substentavel mak hanesan lere no sunu, to’os muda ba mai inklui depedensia ba ai-sunu desafiu hirak ne’e afeta tebes ba Timor-Leste nia afeta ai-han no seguransa bee.

 

“Tema Tinan Ida ne’e mak enkoraja ita atu refleta kona ba Floresta no seguransa ai-han no ai-laran ne’ebé mak saudavel fornese servisu esensial sira ne’ebé suporta ai Kultura hanesan mantein saúde, rai nian no regula bee matan sira, kria oksigeniu ne’ebé fresku no hametin desilensia klimatíka”, nia informa.

 

 

Fernandino relata, Liu husi atividade Ida ne’e bele fó hanoin mai Timor oan sira ai-laran no bee labele haketak malu no iha ai-laran ne’ebé saudavel mak Timor mós sei lakon asesu ba bee meus no produsaun ne’e la fo substentavel.

 

“Rekonesementu ida ne’e Governu Timor-Leste liu husi Sekretariu Estadu Floresta (SEF)no Ministeriu agrikultur pekuaria peskas no Floresta iha komprimisiu atu kontinua promove gestaun Floresta substentavel reflorestasaun ho insiativa hodi proteje ita nia rekursu natural”, nia salienta.

 

Nia imforma, hadia seguransa ai-han no bee ohin hamrik iha foho barak progetu hamatak hikas fali rai molik no daudaun ne’e SEF emplementa hela ida ne’e no insiativa ida ne’e nu’udar sistema ida ba Timor-Leste nia komprimisiu reflorestasaun rai no konservasaun Floresta nian.

 

Entretantu iha komemorassun Loron Mundial Sekretariu Estadu Floresta (SEF) no Ministeriu Agrikultor Pekuaria Peskas no Floresta (MAPPF), hetan partisipasaun husi, PremeirU Ministeriu(PM) kay rala Xanana Gusmao, Vice kamara kormersiu Industria Rui castro, (CCI)  Ministra Saúde, Ministeriu do Ensinu Superior Ciensia Kultura (MESCC),Vice Ministeriu Solidaridade sosial, (MSSI) Embaisador Malasia, Vice Ministru ESTATAL, Sekretariu Estadu koperativa, (SEK)Sekretariu Estadu Protesaun Civil (SEPC) no Representate Maijor Jeneral, Presidente Autoridade Munisípiu Manatuto(PAM),Representate Presidente Veteranus Manatutu, Comadante Polisia Nasional Munisípiu Manatuto, Estudante Universidade Dili (UNDIL), no komunidade Munisípiu Manatuto.

 

Jornalista  : Zemidonio Martins/Estaziado : Hilario Chayfan.

 

Editor : Gaudencia Belo

banner 325x300