(Dili) Mudansa – Prezidente Republika Demokratika Timor-Leste no estimadu Laureadu Nobel ba Pás, José Ramos-Horta, fó tomada de pose ba Loro Horta nu’udar Embaixadór Timor-Leste ba Repúblika Populár Xina no Marciano Octavio Garcia da Silva nu’udar Embaixadór Timor-Leste ba Repúblika Filipina.
Embaixadór Loro Horta, diplomata ida ne’ebé iha esperiénsia no distintu akadémiku husi Timor-Leste, hahi’i ho karreira boot depois de serbí nu’udar Embaixadór Timor-Leste nian ba Cuba aleinde ne’e Loro hanesan mós konselleiru Embaixada Timor-Leste iha Beijing.
Ho esperiénsia akadémiku durante tinan 18 resin ne’ebé foka liu ba Xina, Embaixadór Loro Horta hetan lisensiatura husi instituisaun prestijiozu.
Inklui Eskola Estudu Internasionál S. Rajaratnam (RSIS) iha Universidade Teknolojia Nanyang Singapura, Universidade Defeza Nasionál Xina, Eskola Post Graduadu Navál Estadus Unidus Amérika, Universidade Defeza Nasionál Amerikanu no Universidade Sydney.
Loro Horta halo ligasaun tempu naruk ho Xina kuaze dékada tolu, hahú kedas husi tempu rezidénsia iha Macau ba períodu fulan tolu iha tinan 1994.
Embaixadór Loro Horta afirma, determinadu atu hametin liután relasaun bilaterál entre Timor-Leste no Repúblika Popular Xina, potensiál tomak ba relasaun Sino Timor ne’ebé sei dook husi materializasaun.
“Ha’u-nia prioridade prinsipál atu dada investimentu Xina mai Timor-Leste, ne’ebé kria empregu, tanba Xina bele oferese oportunidade boot ba Timor-Leste, no sei hamenus ita-nia dependénsia ba nasaun sira seluk,” nia dehan Loro liu husi nia intervensaun iha serimónia tomada de pose iha Palásiu Prezidensiál, Bairo-Pite, Tersa 24/10/2023.
Iha fatin hanesan, Embaixadór Timor-Leste ba Repúblika Filipina, Marciano Octavio Garcia da Silva dedika nia karreira profisionál no diplomátika liu dékada rua ba Ministeriu Negosius Estranjeirus no Kooperasaun Timor-Leste.
Nia serbisu exepsionál inklui knaar importante ida nu’udar Diretór Jerál ba Asuntus Integrasaun Rejionál no Pasífiku iha Ministeriu Negosius Estranjeirus no Kooperasaun Repúblika Demokrátika Timor-Leste husi 2010 to’o 2013.
Aleinde ne’e, Embaixadór Maciano serbí nu’udar Konselleiru Embaixada Timor-Leste ba Reinu Beljika no ba Uniaun Europeia iha Bruxelas, depois, nia (Marciano) asumi papél Embaixadór Estraordináriu no Plenipotensiariu Timor-Leste nian ba Suisa no Monaco.
Nia serbisu ne’ebé distintu maka nia hala’o nia knaar nu’udar Reprezentante Permanente ba Nasoins Unidas no Organizasaun Internasionál sira seluk iha Jenebra husi 2013 to’o 2019.
Ligasaun istórika entre illa Timor no Xina, mai husi komérsiu ai-kameli antigu, antes misionáriu no exploradór portugés sira to’o mai iha sékulu XV.
Enkuantu, Embaixadór Marciano relata, ho efetivamente ona hodi avansa relasaun entre Timor-Leste no Filipina, nune’e sei ativamente buka área potensiál no kooperasaun bilaterál ne’ebé aliña ho Timor-Leste nia objetivu dezenvolvimentu nasionál.
“Asegura moris di’ak sidadaun Timor-Leste ne’ebé hela iha Filipina importante tebes, no promove interkámbiu entre povu dezempeña, papél importante ida hodi hakle’an liután relasaun entre ita-nia nasaun sira, ha’u sei ho konsiente no vigora defende kooperasaun rejionál bainhira ita-nia adezaun ba ASEAN,” nia remata.
Embaixadór Loro Horta no mós Embaixadór Marciano Octavio Garcia da Silva sei formalmente aprezenta sira nia kredensiál bainhira sira hahú sira nia mandatu iha nasaun ne’ebé deside ona ba sira atu hala’o sira nia devér ho responsabilidade tanba konfiansa la’ós oportunidade.
Jornalista : Mariano Do Santos Abi
Editór : Orlando Magno