Povu Uaimori La Asesu Merkadu Iha Vikeke, AJAR Konsidera Ukun Na’in Mak Fuan “Fatuk”

banner 120x600

(Vikeke) Mudansa – Asia Justice and Rights (AJAR), konsidera ukun na’in sira fuan toos tanba la prepara kondisaun (Dalan) ba populasaun sira iha suku Uaimori Tula Postu Administrativu Vikeke Munisipiu Vikeke atu asesu merkadu iha sira nia munisípiu rasik.

“Konaba povu nia preokupasaun ne’e, ami halo beibeik Rekomendasaun ba Governu maibé ita-nia ukun na’in sira ne’e mak fuan toos, matan la hare no tilun la rona ema bolu (defisiénsia Tilun no matan),” dehan Kordenador AJAR Inosencio Xavier ba Media Mudansa iha faról Dili, kuarta 05/10/2022.

Koordenadór AJAR Inosencio informa, ema hotu hatene Uaimori knuk ba Rezistensia tanba ema barak mate iha suku ne’ebá tan de’it luta ba rezisténsia maibé to’o agora la iha dalan (estrada) ba sira atu asesu merkadu iha sira nia munisípiu rasik.

“Mais ou menus sira asesu netik merkadu tanba husi ukun an to’o ohin loron suku Uaimori nia dalan la di’ak ho ida ne’e ami husu ba ministériu Obras Publik atu haree orsamentu adekuadu hodi fasilita komunidade Uaimori liu husi hadi’a sira nia lurón atu asesu merkadu iha Vikeke,” Inosencio afirma.

Nia sujere, Orsamentu jerál Estadu 2023 nia parte husu parlamentu nasionál ne’ebé reprezenta povu atu ko’alia mós kona-ba populasaun Timor-Leste nia preokupasaun hanesan Suku Uaimori, Ermera Atsabe no povu sira seluk ne’ebé seidauk asesu Estrada no eletrisidade.

“Politika ida sosa pajero Sport ne’e nu’udar insultu boot ba Timor-Leste leste liuliu ba povu ne’ebé marjinalizadu durante tinan 20 ba prosesu dezenvolvimentu. Én jerál povu ne’ebé vota Sira halo insultu no traisaun ba konfiansa eleitór ne’ebé depozita ba sira iha eleisaun,” nia lamenta.

Insencio rekomenda, povu hotu tenke muda polítika lalika vota sira ne’ebé la iha interese públiku maibé vota fali ba ema seluk ida ne’e mak importante no demokrasia mak ida ne’e, tanba povu vota tiha sira manán hetan kadeira maibé nafatin tata rai sira ho família mak moris di’ak.

Iha sorin seluk, Xefe suku Uaimori Tula, Francelino Antonio afirma, Durante ne’e komunidade sira halo negósiu iha Venilale maibé la iha dalan ida ba komunidade Uimori atu asesu merkadu iha Vikeke Vila.

Francelino Antonio haktuir, Estrada ligasaun husi Vikeke Vila mai iha Uaimori seidauk iha tanba entaun durante ne’e sira de’it liu husi Venilale (Baukau) mak ba Vikeke maibé distánsia dook liu.

“Ha’u-nia komunidade sente susar tebes atu asesu merkadu iha munisípiu Vikeke hodi fa’an animál sira hanesan fahi, manu, bibi, inklui produtu lokál tanba Estrada husi Vikeke mai suku Uaimori Tula la iha, se ami liu husi Venilale entaun dook liu” dehan Francelino

Francelino haktuir, husi nia mandatu ne’ebé hahú iha tinan 2016, Xefe suku ne’e, hatama kedas proposta ba parte governu kona-ba eletrisidade, bee, no Estrada nian maibé to’o agora la iha resposta husi parte relevante.

“Hanesan autoridade lokál nafatin tenta ba governu liu husi ami nia proposta tanba ami hakarak Estrada tenke mai husi ami nia munisípiu nune’e komunidade sira bele halo negósiu iha munisípiu Vikeke tanba besik,” nia deklara.

Observasaun Jornalista Media Mudansa nian iha terenu, populasaun iha Suku Uaimori dadaun ne’e uza de’it enerjia solar (sinar), hodi haroman uma laran iha tempu kalan, Estrada kondisaun aat, bee moos la aleinde ida ne’e komunidade sira la asesu mós rede Komunikasaun (Jaringan) Telemor, Timor Telekom inklui la asesu jaringan Telkomsel.

Jornalista : Ekipa MD

Editór : Orlando Magno

banner 325x300