Ema Na’in 5 Lakon Vida no Na’in 3 Grave Impaktu Husi Estrada A’at

banner 120x600

(Lautém) Mudansa –Tinan 24 ona Suku Loré, Postu Administrativu Loré Munisípiu Lautém seidauk asesu ba Estrada ho di’ak, kondisaun Estrada ne’ebé mak a’at tinan naruk nia laran hodi fó impaktu ba ema nain lima (5) lakon vida.

“Relasiona ho kondisaun Estrada ne’ebé mak a’at, durante ne’e komunidade nain 5 mak lakon nia vida no nain 3 mak kanek todan, kauza husi estrada halo kareta monu, maibé espera katak, iha governu ida agora ne’e bele konsidera mós Loré nia estrada, tanba durante tinan 24 Loré oan sira mós hamrik nu’udar Timor oan ida hodi luta defende ba rai ida ne’e to’o nia independensia,” Dehan Xefe Suku Loré 1 Abilio Amaral ba jornalista sira iha Suku Loré 1, Sesta 31/05/2024

Nia haktuir katak, Kona-ba infraestrutura bázika liu-liu ba estrada, iha tinan 22 nia laran kompañia sira lori tahu ba taka fali tahu de’it, entaun ida ne’e bele implika ba dezastre no mós fó impaktu ba ema nia vida no saúde, tanba relasiona ho kondisaun estrada, durante ne’e komúnidade balu mak lakon ona nia vida no balu kanek todan, kauza husi kondisaun estrada ne’ebé mak a’at.

“Ita sempre hato’o bei-beik ba servisu Munisípal, liu-liu iha enkontru asembleia Munisípal nian, maibé sira sempre fó rezultadu mai ami katak, ita nia orsamentu mak la to’o, no la tau orsamentu ba infrastrutura liga ba estrada nian,” Nia Afirma

Nune’e nia hatutan, entaun kondisaun estrada iha tinan barak nia laran Bapa sira mak konstrui, hafoin Bapa sira fila, governante sira lori osan fó ba iha kompañia ba taka estrada kuak de’it, maibé ida ne’e la dura ba tinan naruk.

“Iha tinan 2015 ateru estrada husi suku Loré 2 mai para iha aldeia Chay de’it, maibé liu tiha ida ne’e abandona tiha, no projetu ne’e la kontinua, depois mai iha 2019 sira hato’o proposta ba Institutu Jestaun Ekipamentu (sigla Português IGE), no sira konsegue mai, maibé sira servisu la to’o mai iha suku Loré 1, depois fila ba, até agora ita la hatene tuir nia parajen ne’e iha ne’ebé,” Hateten Nia

Xefe suku ne’e akresenta liu tan katak, espera iha governu ida ne’e bele konsidera mós Loré nia estrada, tanba durante tinan 24 Loré oan sira mós hamrik nu’udar Timor oan ida hodi luta defende rai ida ne’e to’o nia independensia.

“Durante tinan 24 Loré sai vítima ba funu, no iha era ukun-an mós postu Loré sei sai nafatin vítima ba iha dezenvolvimentu ida ne’e, ne’ebé ida ne’e mak akontese ona iha postu ida ne’e, maibé ita nia governante sira la tau prioridade ba ida ne’e, no sira senti katak, Loré nia partisipasaun iha luta libertasaun mós parese laiha, entaun sira la tau atensaun ba ida ne’e, maibé espera katak iha tinan oin mai ita nia governante sira sei tau planu prioridade ba tinan 2025 nian,” Hakotu xefe suku Loré 1 Abilio Amaral

Iha sorin seluk komunidade Juleta da Consenção senti triste tanba kondisaun estrada ne’ebé a’at hodi difikulta ba sira nia modo ne’ebé sira kuda labele lori ba merkadu no modo sira ne’e sai dodok hotu tanba kondisaun estrada ne’ebé mak la di’ak.

“Ami komunidade ida ne’e senti seidauk ukun an, tanba ami ba Lospalos mós araska liu ami isin rua atu partus mós kareta la iha atu tula lori ami ba hospital, kuandu besik tu’ur iha ahi matan atu partus lolos ne’e parteira sira ami hein de’it iha Lospalos kota to’o nia loron mak ami atu pastus ona mak ami foin fila mai uma,” konta Juleta

Komunidade Juleta mós hakarak husu ba governu atu hadia netik estrada liga Suku Loré 1 Postu Administrativu Loré Munisípiu Lautém bele assesu estrada no lori sira nia modo hodi ba fa’an iha merkadu no mós bele assesu sentru saúde sira ho di’ak, tanba Timor-Leste ukun an kleur ona maibé komunidade suku Loré 1 senti sidauk ukun an tanba kondisaun estrada ne’ebé mak halo komunidade sira sente triste liu.

Enkuantu Postu Administrativu Loré hanesan Administrativu foun I populasaun hamutuk 3.723 kompostu husi mane 1865 no feto 1863, no área total 133,77 Km2.

Entertantu Aktividade Media Tour ne’e realiza tanba Asosiasaun jornalista Timor-Leste (AJTL) kolabora ho oxfam iha Timor-Leste no hetan fundus husi oxfam iha Hongkong.

Jornalista : Gaudeçia Belo
Editora : Sandi Belo

banner 325x300