(Dili) Mudansa – Institutu Nasionál Saúde Públiku Timor-Leste (INSP-TL) hamutuk ho Partnership for Human Development (PHD) iha Timor-Leste halo brifing ba parseiru implementadór no ba pesoál saúde sira kona-ba programa serbisu suporta sistema saúde.
Prezidente INSP-TL, Merita Monteiro informa, enkontru loron ohin kontinuasaun ne’ebé INSP-TL halo iha semana hirak liu ba, implementa atividade balu no utiliza orsamentu husi Governu Austrália liuliu husi PHD, maibé mós inklina parseiru implementadór sira seluk hanesan UNFP, MERIE STOPES, Pradet ho Maluk Timor.
“Enkontru ida loron ohin, ami konvida fila fali sira hotu-hotu mai, halo esplikasaun kle’an liu tan kona-ba atividade ne’ebé sira halo no apoiu ne’ebé suporta ba iha Ministeriu Saúde (MS) liuliu mai iha INSP-TL,” dehan Prezidente INSP-TL, Merita ba Jornalista hafoin remata Briefing iha Salaun INSP-TL Komoro, Sexta 14/07/2023.
Nia afirma, ekipa balu halo formasaun ba pesoál saúde sira iha nasionál no ba Munisípiu, ne’e mak konvida sira oinsá halo esplika detallu nune’e bele aprezenta sira nia dezafiu ne’ebé durante prosesu implementasaun iha terenu hamutuk ho jestór sira hotu husi INSP-TL.
INSP-TL hanesan ema hotu-hotu hatene katak, uluk Institutu Nasionál Saúde (INS), maibé agora muda ona mai ba INSP-TL ne’ebé enkaixa serbisu boot lubuk ida. Uluk ne’e, INS ho laboratóriu ne’e, serbisu autónomu, maibé agora mai hamutuk ona inklui Saúde Públika.
“Haree kona-ba asuntu formadór sira, ha’u hanoin daudauk ne’e estrutura foun halo ona enkontru lubuk ida haree ba kritéria ne’ebé ita sei tau, nune’e bele halo selesaun ba formadór sira,” katak Prezidente INSP-TL, Merita Monteiro.
Nia subliña, la’os ba kritéria formasaun de’it, maibé mós haree ba oinsá bele insentiva no motiva sira, bele halo serbisu di’ak liu tan, ho ida ne’e INSP sei identifika tanba iha formadór oin rua (2), ida maka formadór jestaun no mós jestaun klínika ninian.
“Ami fiar katak ho planu ne’ebé di’ak tanba daudaun ne’e ekipa INSP tuur hamutuk planeia hela, hodi serbisu ho entidade sira nune’e bele kompleta formadór sira tuir kritéria no mós ezisténsia ne’ebé institutu bele fornese formasaun kualidade,”Merita relata.
Iha fatin hanesan Country Director MARIE STOPES, Maria Amelia Barreto, argumenta, parseiru PHD halo ona enkontru primeiru hodi fó introdusaun programa serbisu suporta sistema saúde, ne’ebé Marie Stopes Timor-Leste (MSITL) serbisu hamutuk PHD no organizasaun sira seluk mai aprezenta ba INSP-TL programa tanba INSP-TL foin estabelese atu apár serbisu ba di’ak liu tan.
“Governu Timor-Leste liu husi Ministeriu Saúde no Governu Austrália atu haforsa sistema saúde, ami hala’o ona enkontru primeiru iha semana rua liu ba, Prezidente INSPTL ho nia komitiva husu atu parseiru implementadór mai halo aprezentasaun ba sira nia programa,” Maria esplika.
Nia realsa, bazeia ba rezultadu diskusaun semana kotuk INSPTL mós serbisu daudaun kona-ba sira ninia estrutura, no planu estratéjiku hodi aliña mós planu estratéjiku Governu nian, nune’e hotu-hotu hatene IX Governu nia programa mós sai ona, Ministeriu Saúde nia prioridade.
Jornalista : Mariano Do Santos Abi
Editór : Orlando Magno