Orasamentu Milhões Atus Hitu Seidauk Hatan Ba Lakon No Estragus Husi Mudansa Klimátika

banner 120x600

(Ajerbaijen) Mundasa- iha konferensia COP ba dala 29 Embaixador Timor-Leste ba asunto Mudansa klimátika Adão Soares Barbosa hateten, delegasaun Timor-leste nian mai partisipa iha konferensia COP ne’e hakarak husu ba paises dezenvolvidu atu resporta ba Mudansa klimátika lakon no estragus, tanba orsamentu ne’ebe sira kontribui foin Milhões Atus Hitu ne’ebe seidauk bele hatan ba Mudansa Klimátika.

Iha koferensia ne’e nian ba dala 29 ne’ebe mak halao iha nasaun Arbaijen sidade baku ne’ebe mak hetan partisipasaun maximu husi nasaun atus rua resin hodi ko’alia koanba mudansa klimatika ne’ebe akontese iha mundo tomak liuliu timor-leste/ ne’ebe akontese inundasaun iha dia 4 de abril 2021 ne’ebe mak komunidade barak lakon nia sasan no hela fatin.

“Pontus xaves balun ne’ebe mak timor hakarak hetan husi paises dezenvolvidu sira iha COP29 ne’e mak negosiasaun kona-ba metal global kontribuisaun sira ne’ebe mak presija husi paises dezenvolvidu sira nian ne’ebe ita nia pozisaun mak atu duplika tiha bilaun atus ida kada tinan, mas agora dadun ita hare durante movimentu negosiasaun lao ita presija mós adaptda ba Mudansa Klimátika ne’ebe akontense iha ita rai liuliu dia 4 de abril 2021 ne’ebe mak ema lakon nia sasan uma laran barak,” Dehan Embaixador Timor-Leste ba asunto Mudansa klimátika Adão Soares Barbosa ba jornalista Media Mudansa iha Baku Nasaun Azerbaijen, Sexta 22-11-2024

Embaixador ne’e informa tan katak, orsamentu ba Mudansa Klimátika lakon no estragus ne’e halo negosiasaun ho paises menus dezenvolidu hodi halo akordu ida ho pasies dezenvolvidu sira bele kontribui ba lakon no estragus.

“Orsamentu ba lakon no estragus ninia hodi kalan to’o fali tuku sia ami halo negosiasaun ho lori paises menus dezenvolidu sira nia naran ita halo negosiasaun ho ita parseiru sira ita mai kedan ho testu negosiasaun nian, ami profoin bele paises ida ne’ebe deklara sira nia suporta orsamentu iha kotuk Dubai tenke konkretiza sira nia kontribuisaun ba iha akordu ida entre paises kontribuidor sira para bele hatama osan ba bolsu husi fundo lakon no estragus, tanba orsamentu ne’ebe paises kontribuidor sira apoiu to’o ohin foin $700 Milhões dolares ita senti katak ne’e seidauk to’o atu responde ba lakon no estragus,” Nia Afirma

Embaixador ne’e relata tan katak, Timor-Leste nia preriodade simplifikasaun prosedimentu ba asessu fundo klimátiku ne’e infortante los no husu ba paises dezenvolvidu sira no paises emitores sira atu bele fo tan orsamentu klimátiku ba paises menus dezenvolvidu hotu inklui Timor-Leste.

“Timor-leste nia solusaun ba área preoridade makas liu mak ba iha adaptasaun entau ita presija karik inundasaun aksaun ba rain halai lakon no estragus ne’ebe mak hamosu husi impaktu Mudansa Klimátika buat sira ne’e ita sei husu atu iha duni suporta orsamentu ruma husi parte mekanizmu finanseiru konvensun nian iha tempu mai, husu duni osan mekanizmu finanseiru konvensaun Organização das Nações Unidas (ONU) ho montante 1.3 trillau ba Mudansa Klimátika nian atu bele hatan ba inundasaun ne’ebe akontese iha ita nia rai, tanba inundasaun mak risku makas liu,” Hakotu nia

Entertantu Mudansa Klimátika ne’ebe akontese iha timor-leste dia 4 de abril tinan 2021 ne’ebe mosu inundasaun no erosaun ne’ebe bo’ot no rejista ema mate hamutuk 42/ husi numeru Munisípiu sira mak hanesan/ Dili ema nain 22 no lakon nain 2/ Aileu lakon nain 2 / Mananatu mate nain 2 no lakon nain 3/ Viqueque mate nain 3/ Ainaru mate nain 5 no lakon nain 5 no husi dadus jeral ba dezastre naturais iha tmor-leste refuziadus hamutuk uma kain rihun ida atus lima sianulu resi lima (1.595)

Jornalista: Gaudencia Belo

Editor : Sandy Belo

banner 325x300