Sosial  

Laletek Kameia “Sai Sasin” Ba Faluk Domingos Nia Kondisaun Moris

banner 120x600

(Dili) Mudansa – Hahú sees an husi foho (Munisipiu) mai hela iha sidade Dili, dezde tempu ukun an, besik laletek ida ne’ebé lokaliza iha Aldeia Ailok-Laran, Suku Camea, Postu Administrativu Kristu Rei, Munisipiu Dili.

Husi dook, matan haree hetan barraka ki’ik ida ne’ebé didin ho kaleen ferrujen, karik la toman sa’e foho, presiza minutu balun atu bele to’o iha fatin ki’ik ne’e.

Loos duni, iis sei boot no sei sente isin manas no kosar oituan, bainhira sa’e iha foho ki’ik ida iha suku Cameia tanba naroman loro-matan nia hanas isin kulit.

Iha foho ne’e nia ninin, hamriik uma ki’ik ida ho medida metru 6×7 ne’ebé didin ho kaleen no iha uma ne’e mak, fó netik mahon ba mane faluk ida ho oan na’in-2, hodi aguenta moris ba loron aban nian.

Mane faluk ne’e mak, ho naran Domingos Dos Santos, moris iha tinan 1963, husi Munisípiu Manatutu, ne’ebé dadaun hela hamutuk ho nia oan na’in-2 iha barraka ki’ik ida ne’ebé nia harii iha Suku Camea nia laletek.

Domingos dos Santos nia uma neebe lokaliza iha Laletek Kameia. imajen MD

Faluk Domingos, nia feen matebian ona, maibé durante moris sira rua konsege kuda domin, ne’ebé iha oan na’in-4, feto rua no mane rua.

Faluk Domingos deside hodi harii barraka ki’ik ne’e iha iha tinan 2019, tanba kbiit ne’ebé la to’o, atu halo uma ho kondisaun di’ak hanesan ho sira seluk.

Barraka ki’ik ne’ebé Domingos harii iha Cameia nia laletek ne’e la merese atu bolu uma, tanba bainhira udan monu rai, udan been suli tama.

“Kuandu udan tun iha kalan ha’u toba la di’ak, udan been tama uma laran, anin huu makas, ha’u fanu ha’u-nia oan na’i rua hadeer hotu, to’o udan para mak toba fali,”dehan Faluk Domingos ba ekipa média mudansa iha Uma Ailok-Laran Suku Cameia, foin lalais.

Domingos haktuir, maski ninia idade liu 60 ona, maibé to’o agora nia seidauk bele hetan diretu nu’udar ema idozu ida.

Maski enfrenta situasaun ne’e, maibé la hamate mane forte ne’e ninia vontade atu buka  meius seluk, tanba ne’e faluk Domingos sempre hatudu ninia badinas atu buka osan liuhusi fa’an ai no mós ajuda ema halo lutu hodi bele hetan netik osan aguenta ba loron aban nian.

isin kulit hahú namkurut maibé esperansa la namlaik, maski fuuk mak hahú mutin ba daudaun maibé la hamihis korajen atu buka meius oioin.

Ida-ne’e mak situasaun ne’ebé afeta ba faluk Domingos, mezmu ho kbiit uitoan ne’ebé nia iha, la signifika nia tuur de’it hodi hein ema seluk nia ajudu, maibé ida-ne’e mai husi nia esforsu rasik.

Faluk Domingos mós hatete, dala ruma, loroloron nia tuur la hakmatek, sempre ba buka ai-maran, ou karik  iha viziñu balun haruka nia ba ajuda harii lutu ka tesi ai, entaun nia ba para bele hetan netik osan oituan.

Nune’e mós dala ruma ema hakarak sosa ai maran, haruka nia mak ba, tesi ai matak no lori ba habai maran, depois kesi hamutuk foin lori ba ema ne’e hodi fó osan.

Maski nune’e, osan husi rezultadu fa’an ai-maran ne’e dala ruma nia uza hodi sosa foos lata ida ka rua de’it, tanba osan ne’ebé nia halibur labele sosa kotu foos karoon ida.

Iha fuan laran, faluk Domingos mós hein katak iha loron ida, nia sei muda nia vida moris, atu bele hela iha uma ho kondisaun di’ak, no mós tau matan ba nia oan sira ne’ebé Nai entrega ba nia, Karik aban, karik bainrua, seidauk serteza, maibé klaru katak nia sei hein.

Jornalista : Ekipa Media Mudansa

Editor      : Orlando Magno

banner 325x300