(DILI) Bekora- iha tinan 2023 to’o tinan 2025 timor-leste rejista ona kazu transmisaun HIV-SIDA ho total 2.040 inklui kazu anterior hirak halo ona tratamentu intensive hamutuk 1. 118 no sira ne’ebe lakon kontaktu hamutuk 341 no pasiente ne’ebe halao tratamentu iha rai liur hamutuk 48.
Tuir Prezidente Incsida, I.P Daniel Marcal hateten, Objetivu husi Programa sensibilizasaun HIV-SIDA ne’e atu asegura Estudante sira husi Transmisaun HIV,inklui mos prevene kaben sedu no sira tenki hadok- an husi sexu livre hodi nune’e labele mosu Kazu soe bebe.
“ba ema sira ne’ebe sai ona vitima HIV-SIDA, ne’e koneksaun ho saudę nia responsabilidade masimu maibé iha mos kordenasaun husi parte HIV-SIDA. Sira mai konsulta iha Dili, sira sei hasoru sira nia problema iha sira nia munisipiu Postu iha suku aldeia sira mai deskansa iha ne’eba ne’e maneira sira ne’ebe mak atu asegura nafatin ita nia maluk sira ne’ebe maka moris ona ho Virus HIV-SIDA.” Hatete Prezidente INCSIDA, I.P ba Jornalista sira iha eskola sekundaria geral 5 de malo bekora hafoin atividade formasaun, 09/01/2025
Nia hatutan kosensializa ema atu ba hasai ran ka halo teste ba sira nia saude, tamba ne’e husu ba maluk sira ne’ebe mak afeita ona HIV-SIDA tenki kontinua kontaktu pessoal saude sira hodi konsumu ai-moruk no labele pániku ka tauk.
“Ami iha ona estrategia atu kontaktu ho Ministeriu relevnate sira ,liu-liu ho estatal ho munisipiu sira para atu autoridade sira bele kontrola suku no aldeia sira tanba ita hare atividade livre ne’ebe barak liu ona iha suku no aldeia se ita la kontrola iha ne’eba mak labarik Oan sira minoridade ne’e sei a’at liu tan tanba moris livre barak tebes iha suku no aldeia, Mensajen ba joven sira hanoin imi nia futuru hanoin imi nia saúde hanoin imi nia Inan Aman sira ne’ebe terus susar buka Osan ba imi nia futuru ne’e respeita sira ba ” Nia Subliña
iha fatin hanesan estudante eskola sekundariu geral 5 de Maio Aliansa Lusiana fernandes dos Santos hateten, Nia senti orgullu ho atividade formasaun ka sensibilizasaun konaba transmisaun HIV-SIDA, tamba ema hotu presija hatene informasaun konaba Virus HIV-SIDA iha Timor-Leste.
“agora ita senti katak Porsentu HIV-SDIA Sae makas liu iha ita nia Rai, tamba ne’e ami husi estudante eskola sekundariu geral 5 de Maio hakarak fo karta ba Institutu HIV-SIDA sira atu mai fahe informasaun mai ami no ba estudante foun sira hodi bele hatene konaba virus HIV-SIDA ” nia esplika
Entertantu Programa sensibilizasaun no deseminasaun ne’e nu’udar programa preventivu ida ba transmisaun HIV-SIDA iha Timor- Leste no programa ida ne’e nia funsaun atu konsensializa ema hotu-hotu hodi prevene an husi transmisaun virus ne’e, iha ámbitu Formasaun Ida ne’e hetan Partisipasaun masimu husi Estudante tuan ho foun hamutuk 400 inklui mos manorin nain sira iha eskola sekundariu geral 5 de Maio.
Jornalista :Inácio Silva
Editor :Sandy Bello