(Dili), Mudansa-Emprezáriu Timoroan Rui Castro motiva emprendedór foinsa’e sira ne’ebé iha vibrasaun radikál atu sai emprezáriu iha aban bain rua, tenke instala hanoin ho pozitividade iha area negosiu lalika gasta tempu hodi ódiu ema seluk nia negosiu tanba sei rezulta impaktu negativu iha futuru.
Nia hateten, dala barak mós emprezariu balun hakarak hakat ho lalais, maibé ikus la susesu tanba ansi. Aat liu mak labele laran moras ba ema seluk nia nia negosiu, labele tau ódiu ba ema seluk nia bisnis tanba sei la fó moris ba ita nia negosiu rasik.
“Se imi mak uza hanoin ida ne’e hodi halo negosiu, entaun lalika mehi, tanbá imi sei la susesu iha futuru, imi nia kakutak la hanoin ba negosiu maibé ódiu de’it mak ema nia negosiu. Atu sai ema emprezariu tenke iha hanoin ne’ebé pozitivu ba negosiu,” dehan Emprezáriu Timoroan Rui Castro, wainhira hetan visita hosi emprezariu foinsa’e iha nia fatin negosiu Hera, Dili, Foin lalais ne’e.
Nia esplika, halo negosiu ne’e depende ba negosiante sira, fasilidade hotu governu prepara ona. Agora se la aproveita oportunidade sira hanesan ne’e, hatudu katak “imi rasik nia vokasaun la’os ema bisnis, sé la’os bisnis di’ak lalika gasta tempu. Exmplu hanesan ema ne’ebé mak tama iha asrama atu sai padre maibé lai sai padre ne’e la’os nia vokasaun nune’e mós hanesan imi,”.
Oportunidade ba setór produtivu ne’e mak hanesan, setor Turismu, Agrikultura, Kulinaria, média no sira seluk tan, maibé dala barak ema aproveita oportunidade sira ne’e la ho di’ak.
“Hanoin ne’ebé mak pozitivu sei lori imi nia negosiu ba dalan ne’ebé mak pozitivu no prodúz buat ne’ebé mak pozitivu. Hakarik iha hanoin negativu iha negosiu sei prodúz rezultadu ne’ebé mak negativu, imi nia aktividade sei priense ho negativu karik kuda hanoin negativu,” afirma nia
Nia rekoñese, Timor nia karakter ne’ebé hatudu iha mundu negosiu mak la servisu hamutuk ka kopera malu. Buka mak ódiu malu no hafohu malu. Maibé di’ak liu mak hanesan Timoroan presiza kopera no kompleta malu hodi koiñese mundu negosiu no hatudu ba mundu katak Timoroan mós bele.
“Karik loron seluk imi hakarak koperasaun hamutuk ho ami, automatikamente ita sei kopera hamutuk ho koperativa ki’ik-oan sira tanba ita link ba malu,” deklara nia
Nasaun atu ba oin presiza bisnis barak liu tan tanba iha nasaun seluk pursentu 3,5 totál husi populasau ne’e tenke sai entrepreneurs. Iha nasaun Timor-leste presiza 45000 entrepreneurs ne’ebé tenke iha aktividade no lisensa iha serve, IP. No tenke iha 45000 ne’ebé mak aktivu iha aktividade negosiu.
Nia husu ba joven foinsa’e sira ne’ebé iha espiritu bisnis labele moe wainhira fa’an sasan, halo buat ruma hodi hetan osan ne’e labele moe, tanba ho motivasaun ne’e mak ema bolu emprendedór.
“hanesan ema bisnis ona labele uza osan ba sasan ne’ebé la uale, hanesan feto sira labele hasai osan demais ba make-up, inklui ho mane sira ne’ebé mak fumadór tenke halo redusaun ba fuma,” inspira nia
“Berpikir dan bertindak harus ekonomi itu baru seorang penghusaha, kalau berpikir ekonomi dan tidak bertidak seperti ekonomi tidah usah menjadi penghusaha,” nia hakotu
Jornalista :Manuel Andrade
Editór : Felisberto F. Da Costa
