(Díli) Balide-Rekonsiliasaun hanesan meiu ida hodi konsolida diálogu ida ne’ebé onestu ho objetivu atu buka solusaun ida ne’ebe justu tuir valór kostume Timor nian.
“Ha’u hanoin atu atualiza lalais de’it buat balun ne’ebé durante Centru Chega halo, ami distribui dokumentus rua, alende termus referensia kona-bá estabelesimentu ne’ebé diskuti iha fulan kotuk, iha mós dokumentus rua ne’ebé mak sei elabora iha ne’e ida mak nota konseitu kona-ba rekonsiliasaun, esperiensia Timor-Leste nian durante ne’e halo ona prosesu no la’o to’o iha ne’ebé ona”, dehan Diretór ezekutivu CNC Hugo Maria Fernandes iha Centru Nasionál Chega, Kinta, 13/03/2025
Diretór ezekutivu ne’e informa, grupu traballu bele fó ona input hotu-hotu ba dokumentu rua ne’e, nia prosesu tuir mai mak sira sei submete ba administrasaun halo aprovasaun hotu tiha, ba iha Konsellu Ministru no hafoin dokumentus rua ne’e bele ba iha misnistériu ne’ebé centru chega tutela ba Prezidente Konsellu Ministru ou Primeiru Ministru.
“Depois iha ne’eba ita rekomenda ne’e bele transforma mekanizmu atu integra ba dekretu lei CNC nia ou dekretu Governu ketak, ne’e prosesu ne’ebé sei la’o iha periodu tuir mai, ida seluk mak ami haruka karta husu mós nomeasaun fiksu ba membru grupu traballu, tanba ita lakohi fulan ida ne’e ema ida mak mai fulan oin ema seluk mak mai, entaun wainhira tama iha diskusaun dalaruma laiha informasaun ne’ebé mak hanesan, ho ida ne’e bele garante ita nia diskusaun ne’e ba oin ho di’ak liu tan”, nia afirma.
Nune’e nia dehan, servisu fulan ida ne’e uluk atualiza enkontru ho prezidente tribunal rekursu, no kontinua bolu atensaun ba buat rua, ida mak oinsá la’o tuir orientasaun polítika estadu nian ne’ebé ba husi Prezidente, Primeiru Ministru sira mós tenke atensaun ba normas legais ne’ebé mak iha.
Iha fatin hanesan, Asesor Prezidensia Repúblika Alexandrino Xavier Araújo hatete, ida ne’e hanesan enkontru kontinuasaun maibé nia kontinuasaun sei forma ekipa ida atu bele halo diskusaun no prosesu, Prezidente da Repúblika kontenti tebe-tebes ho inisiativa tomak ne’ebé mak Centro Nasionál Chega hala’o klaru katak rekonsiliasaun ne’e la’os buat ida dala ida de’it maibé ne’e hanesan prosesu ida maske la fasil maibé inisiativa la’o ba be-beik.
“Prinsipiu husi estadu ho nasaun rua Timor – Leste ho Indonesia hatene tanba sira rua rasik autór ba prosesu ida ohin ita tu’ur hamutuk hodi ko’alia kona-ba rekonsiliasaun tanba seidauk do’ok, husi nasaun rua la’os konta nasaun seluk nia istória maibé konta rasik husi nasaun rua ne’e nian, ha’u hanoin Komisaun Akollimentu, Verdade no Rekonsiliasaun iha Timor-Leste (CAVR) no CVA mosu tanba komprimisiu polítika husi nasaun rua atu bele hare’e kona-ba prosesu rekonsiliasaun entre nasaun rua no mós entre individu ho individu no Timor Oan ho Timor Oan”, hatete Asesor Prezidensia Repúblika
Asesor ne’e hatutan, prosesu rekonsiliasaun iha baze bele dehan katak iha mundu Timor tama kategoria nasaun demokrasia iha lugar 20 ne’ebé mak bele dehan katak povu ida ne’e komprende klean tebes ba pasadu.
“Prosesu Rekonsiliasaun iha baze ita bele dehan katak iha mundu ita tama kategoria nasaun demokrasia ba urutan 20 ne’ebé mak ita bele dehan katak povu ida ne’e komprende kle’an tebes ba pasadu, ne’e mehi ba ukun rasik an, mais ohin loron sira sente katak to’o duni maibé kuandu iha konstitusaun da Repúblika ko’alia kona -ba valorizasaun rekonesementu entaun ida ne’e tenke ko’alia aspetu lubuk ida”, Nia relata
Estajiada: Isabel dos Santos/Hilario Chayfan
Editora: Sandi Belo
