Duni Negosiante Iha Merkadu Laran, Santos Konsidera GMD Halo Diskriminasaun

Negosiante Filomena Pereira do Santos
banner 120x600

(Dili)  Mundasa – Negosiante Filomena Pereira do Santos sente lamentavel ho asaun Guarda Munisípiu Dili (GMD) ne’ebé deskonfia envolve hahalok familiarista hodi hamosu diskriminasaun iha merkadu nasionál Taibesi.

Negosiante Filomena informa, nia parte konsidera Guarda Munisiiu Dili halo diskriminasaun tanba Filomena haree guarda munisípiu duni de’it sira ne’ebé fa’an iha parte merkadu laran maibé fó livre ba negosiante balu ne’ebé fa’an iha Terminal Taibesi.

Santos akresenta, bainhira tutur Lori ba terminál ka estrada boot mak labele maibé fa’an iha merkadu laran mós sira duni ne’e kona-ba saida?

“Guarda munisípiu Dili halo diskriminasaun tanba sira duni negosiante balun maibé balun la duni ne’e mak ami dehan dala ruma sistema familiár karik? uza sistema família mak agora imi buka ami ida moru laran duni sai tiha, sira iha terminál imi la duni sai ne’e tanba saida?” Dehan Negosiante Felomina Soares ba Jornalista Média Mudansa, 17/10/2023.

Negosiante Filomena orijen husi Postu Administrativu Remixiu Munisipiu Aileu iha ne’ebé nia halo negósiu iha Merkadu laran hahú husi 2014 to’o agora.

“Ami deskonfia boot tanba li’ur ne’ebá fa’an di’ak maibé ami iha moru laran fa’an ladi’ak tanba saida? ami iha laran sasán dodok de’it estraga de’it, ne’ebé ami hakarak atu ba hasoru sira nia xefe tanba saida mak ami fa’an iha merkadu moru laran mós sei duni nafatin ami,” Nia Relata

Relasiona ho preokupasaun ne’e, Negosiante sira hakarak superiór Guarda Muisipiu Dili maibé prezensa la mosu maski halo ona promesa negosiante sira.

Nia deklara, ema hotu-hotu iha direitu atu asesu no fa’an sasán iha Merkadu la’ós hare ba família mak mai fa’an sasán iha ne’e.

“Loraik tuku 06:00 mak sira fó tempu, maibé ha’u dehan imi-nia Lei ida haruka ami tuku 06 mak Haruka ami fa’an ne’e imi-nia matebian sira mak atu mai sosa ami nia sasán hirak ne’e ka?” nia lamenta.

Hatán ba negosiante sira nia preokupasaun ne’e, Xefe Departamenu Gestaun Mercadu Gaspar da Silva deklara, Gestaun Merkadu Munisipal Dili nia servisu atu tau matan ba vendedores oinsá bele jere merkadu Manleu-ana no mós merkadu Taibessi liuliu Merkadu ki’ik oan ne’ebé iha sidade Dili.

Xefe Departamenu Gestaun Merkadu, Gaspar da Silva

“Departamenu iha ne’e hamriik kumprimenta fini Lei N°33/2008 kona-ba ijiene, dala ruma ita-nia sidade Dili kapitál nasaun vendedores sira halo atividade negósiu iha fatin públiku estrada sempre halo engarrafamentu, Entaun dekretu lei ne’e iha ne’ebá artigu balun mensiona, bainhira hala’o atividade negósiu labele taka estrada públiku,” Gaspar esplika.

Nia realsa, hirak ne’e hotu servisu ho profisionál tanba antes Guarda munisípiu atu halo atuasaun ba sira tenke iha esplikasaun avizu ruma ou halo aproximasaun ko’alia katak ida-idak tenke mantein sira nia fatin.

“Estadu kria Merkadu atu halo atividade negósiu fatin iha laran, maibé sira husik tiha atu toba no Lori fali sasán mai fa’an iha li’ur, dala ruma iha terminál laran nakonu, kuandu ita ko’alia ho fuan kmaan hodi ko’alia maibé demais liu ona entaun ita halo atuasaun ho lei ne’ebé iha,” Nia afirma.

Gaspar salienta, nu’udar sidadaun primeiru avizu segundu halo aproximasaun maibé beibeik la halo tuir entaun lori dekretu lei Akuja sira ne’ebé kontra no prende sira nia sasán sira tuir lei konsidera lakon no antigu Balu mensiona katak sasán sira ne’ebé prende.

“Ita boot kestiona katak halo diskriminasaun maibé lae tanba ami esplika ba ita boot sira atu hakmatek iha laran mak ita-nia kompradór mai hola $.1.00 ou $.2.00 maibé parte seluk dehan ami mak halo atuasaun Lalos sira rasik mak dala ruma taka an ba malu,” Nia Afirma

Nia tenik, Premeiru estadu atu proteje sidadaun hotu-hotu iha direitu atu buka moris agora halo servisu ida ne’e mós Guarda munisípiu la bandu sira labele buka moris maibé estadu estabelese nafatin buka moris hodi sustenta sira nia moris tanba ne’e tenke kumpre regras ne’ebé balansu ho ema hotu-hotu bele sente.

“Negosiante balun hakarak mai fa’an taka dalan ba sira seluk signifika viola ema seluk nia direitu tanba ne’e ha’u nu’udar Xefe departamentu ho haraik an husu maluk vendedór(a) sira hotu atu hakmatek fatin hodi halo negósiu nune’e sira seluk mós labele sai vítima,” Gaspar akumula.

Jornalista : Gaudencia Belo

Editór        : Orlando Magno

banner 325x300